Vận tải hàng hóa bằng đường bộ là một trong những hình thức vận tải sơ khai nhất trong lịch sử loài người. Cho đến nay thì nó vẫn đóng vai trò quan trọng nhất trong các loại hình vận chuyển. Trong bài viết này hãy cùng CETA tìm hiểu về lịch sử phát triển cũng như tầm quan trọng của vận tải hàng hóa bằng đường bộ như thế nào.

Vận tải hàng hóa đường bộ là gì?

Phương thức vận chuyển hàng hóa đường bộ là việc vận chuyển hàng hóa bằng xe ô tô, xe khách, xe tải, xe container… trên đường bộ. Vận tải đường bộ trở thành phương thức khá phổ biến trong các loại hình vận tải hiện nay.

Với những ưu điểm tiện lợi, cơ động, khả năng thích nghi cao với nhiều điều kiện khí hậu và địa hình, hiêu quả kinh tế cao nên loại hình vận chuyển này được lựa chọn rất nhiều. Mặc dù lựa chọn vận tải đường bộ giúp bạn chủ động về mặt thời gian nhưng lại bị hạn chế về khối lượng và kích thước hàng hóa so với các loại hình vận tải khác.

Lịch sử hình thành

Lịch sử phát triển của đường bộ bắt đầu từ những con đường mòn sơ khai do con người và động vật tạo ra trong thời kỳ tiền sử, nhằm phục vụ nhu cầu di chuyển và vận chuyển hàng hóa cơ bản. Qua các nền văn minh cổ đại như Lưỡng Hà, Ai Cập và đặc biệt là Đế chế La Mã, kỹ thuật xây dựng đường bộ đã được cải tiến với các con đường lát đá kiên cố, giúp kết nối các thành phố và khu vực quan trọng. Đặc biệt ở thời kỳ này, với sự hình thành của “Con đường tơ lụa”, mạng lưới đường cũng như giao thương đã được mở ra một thời kỳ mới. Đến thời kỳ Phục hưng và Cận đại, sự bùng nổ của thương mại và cuộc cách mạng công nghiệp đã thúc đẩy việc xây dựng các con đường chất lượng hơn. Vào thế kỷ 20, sự phát triển của xe hơi và các phương tiện cơ giới khác đã dẫn đến việc xây dựng các hệ thống đường cao tốc hiện đại. Ngày nay, với sự tiến bộ của công nghệ và vật liệu xây dựng, đường bộ tiếp tục phát triển, đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giao thông và logistics toàn cầu.

Vai trò của vận chuyển hàng hóa đường bộ

Vận tải hàng hóa đường bộ đóng một vai trò rất quan trọng trong các hoạt động lưu thông hàng hóa như kinh doanh, sản xuất, trao đổi…  Nhờ việc trở thành khâu trọng yếu trong các hoạt động kinh tế mà vận chuyển đường bộ góp phần vào sự tăng trưởng kinh tế của quốc gia và phát triển xã hội. Từ đó góp phần vào ngân sách nhà nước thông qua nhiều loại thuế và nhờ những dịch vụ kèm theo như kho bãi, bốc xếp hàng hóa, bảo dưỡng, sửa chữa… Bên cạnh đó còn dịch vụ này còn tạo ra nhiều việc làm cho người lao động. Cụ thể:

1. Linh hoạt và tiếp cận trực tiếp

• Door-to-door service (Dịch vụ tận cửa): Vận tải đường bộ cho phép vận chuyển hàng hóa trực tiếp từ người gửi đến người nhận mà không cần chuyển tải qua các phương tiện khác, điều này giảm thiểu thời gian và chi phí vận chuyển.
• Tiếp cận mọi địa điểm: Các phương tiện vận tải đường bộ có thể tiếp cận được các khu vực mà các phương thức vận tải khác như đường sắt, đường biển hoặc hàng không không thể tiếp cận, đặc biệt là những vùng nông thôn hoặc hẻo lánh.

2. Tốc độ và thời gian vận chuyển ngắn

• Tốc độ cao: So với vận tải đường biển, vận tải đường bộ có thể cung cấp dịch vụ vận chuyển nhanh hơn, đặc biệt là trong các khoảng cách ngắn đến trung bình.
• Thời gian vận chuyển ngắn: Với việc không cần phải chuyển tải hoặc xử lý qua các trung gian, thời gian vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ thường ngắn hơn và hiệu quả hơn.

3. Tính linh hoạt cao

• Thích ứng với nhu cầu thị trường: Vận tải đường bộ dễ dàng điều chỉnh số lượng phương tiện và tần suất vận chuyển để đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của thị trường.
• Đa dạng loại hàng hóa: Vận tải đường bộ có thể vận chuyển nhiều loại hàng hóa khác nhau, từ hàng hóa tiêu dùng hàng ngày đến hàng hóa công nghiệp nặng.

4. Kết nối với các phương thức vận tải khác

• Trung chuyển hàng hóa: Vận tải đường bộ đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối các phương thức vận tải khác nhau, như từ cảng biển đến nhà kho hoặc từ nhà ga đến nhà máy.
• Hỗ trợ chuỗi cung ứng: Trong chuỗi cung ứng đa phương thức, vận tải đường bộ thường đảm nhiệm các chặng đầu và cuối của quá trình vận chuyển, đảm bảo sự thông suốt và hiệu quả của toàn bộ chuỗi cung ứng.

5. Kinh tế và tiết kiệm chi phí 

• Chi phí thấp cho khoảng cách ngắn: Với các quãng đường ngắn và trung bình, vận tải đường bộ thường có chi phí thấp hơn so với các phương thức vận tải khác.
• Đầu tư hạ tầng ít tốn kém: Xây dựng và duy trì hệ thống đường bộ thường ít tốn kém hơn so với việc xây dựng cảng biển hoặc sân bay.

6. An toàn và bảo mật

• Giảm thiểu rủi ro mất mát: Vận tải đường bộ, đặc biệt là dịch vụ door-to-door, giảm thiểu rủi ro mất mát hoặc hư hỏng hàng hóa so với việc phải chuyển qua nhiều phương tiện khác nhau.
• Kiểm soát tốt hơn: Người gửi và người nhận có thể dễ dàng theo dõi và kiểm soát quá trình vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ.

7. Phát triển kinh tế và xã hội

• Tạo việc làm: Ngành vận tải đường bộ tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho tài xế, nhân viên logistics và các dịch vụ hỗ trợ liên quan.
• Phát triển vùng nông thôn: Hệ thống đường bộ phát triển giúp kết nối các vùng nông thôn với thị trường thành thị, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.

Thách thức của vận chuyển hàng hóa đường bộ hiện nay

Nền kinh tế phát triển dẫn đến nhu cầu vận chuyển hàng hóa ngày càng tăng cao. Mọi người ai cũng mong muốn hàng hóa được vận chuyển nhanh chóng, tiết kiệm chi phí, thời gian, đảm bảo an toàn tốt hơn. Vì thế các phương thức vận tải mới như hàng không, tàu biển, vận chuyển kết hợp… đang chỗ đứng nhất định trong các nhu cầu vận chuyển chuyên biệt, đặc thù.

Vì thế sự cạnh tranh của vận chuyển hàng hóa đường bộ so với các hình thức khác trở nên gay gắt và khó khăn hơn, buộc các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ đường bộ phải đổi mới, nâng cao chất lượng nhằm thích nghi với thị trường. Bên cạnh đó, hiện nay những thông tư, nghị định của các cấp chính quyền cũng gây khó hiểu và trở thành trở ngại rất lớn cho sự phát triển vận tải đường bộ. Nhiều quy định mới được ban hành, khiến khách hàng không còn xem đường bộ là lựa chọn tối ưu vì phát sinh nhiều chi phí và nhiều yêu cầu gây khó khăn trong quá trình vận chuyển.

Tối ưu vận chuyển hàng hóa đường bộ

Cùng với những thách thức hiện nay, một trong những cách để tối ưu hình thức vận chuyển này chính là Sử dụng công nghệ quản lý vận tải (TMS) và hệ thống GPS giúp theo dõi lộ trình, quản lý thời gian thực và tối ưu hóa quãng đường di chuyển. Kết hợp với phân tích dữ liệu để lập kế hoạch lộ trình tốt nhất, gộp đơn hàng cùng điểm đến, và quản lý tải trọng hiệu quả sẽ giúp giảm số lượng chuyến đi, tiết kiệm nhiên liệu và thời gian. Bên cạnh đó, Quản lý kho thông minh bằng hệ thống quản lý kho (WMS) cũng đóng vai trò quan trọng trong việc tối ưu hóa lưu trữ, xử lý đơn hàng nhanh chóng và giảm thiểu thời gian chờ đợi.

Bên cạnh đó, Bảo dưỡng định kỳ và sử dụng phương tiện hiện đại, tiết kiệm nhiên liệu, cũng như đào tạo tài xế về kỹ năng lái xe an toàn và tuân thủ quy định giao thông, là những yếu tố then chốt để duy trì hiệu suất vận hành ổn định. Hợp tác với các công ty logistics khác và tạo mối quan hệ chặt chẽ với khách hàng giúp chia sẻ thông tin, nguồn lực và hiểu rõ nhu cầu thị trường, từ đó tối ưu hóa dịch vụ giao hàng.

Và trong xu hướng về phát triển Logistics xanh hướng tới sự phát triển  bền vững, việc Áp dụng công nghệ xanh và các loại nhiên liệu thay thế như xe điện hoặc khí nén tự nhiên (CNG) không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn nâng cao hình ảnh công ty. Thường xuyên đánh giá và cải tiến liên tục các quy trình vận hành sẽ đảm bảo hoạt động vận chuyển luôn hiệu quả và bền vững.

Cùng CETA tối ưu hoạt động vận tải của bạn tại đây